Nie wiesz, jak coś poprawnie zapisać? Jesteś ciekaw, czemu tak, a nie inaczej? Frapuje Cię jakiekolwiek zagadnienie językowe? Napisz do nas – na Facebooku naszej Gazety lub mailowo: korektagsuo@gmail.com. Odpowiedzi publikujemy co wtorek.
7. Jedni mówią, że idą “na dwór”, a inni, że “na pole”. Kto ma rację?
Forma ”wyjść na pole” jest regionalizmem małopolskim. Pole jest tu użyte w znaczeniu ‘przestrzeń poza domem, podwórze’, czyli dokładnie takim samym, jakie w ogólnej polszczyźnie ma rzeczownik dwór użyty w zdaniu: ”Dzieci wyszły na dwór”. Regionalizm ten jest używany głównie w wyrażeniach : iść na pole, wyjść na pole, grać w piłkę na polu.
A jak już jesteśmy w temacie, to warto pamiętać: ”Biegam po dworze (nie: dworzu)”.
8. Tekst w gazecie jest pisany “w kolumnie” czy ”na kolumnie”?
Kluczem do rozwiązania tej zagadki zdaje się być wielość znaczeń słowa kolumna. Zapytanie dotyczy ‘uformowanej strony druku’, ale kolumna to także ‘element architektoniczny’ lub ‘zwarty szyk maszerujących, bądź pojazdów’. Kiedy chcemy powiedzieć, że jakiś samochód znajduje się w owym zwartym szyku, to powiemy, że jedzie ‘w kolumnie’. Natomiast, jakiś tekst jest wyryty ‘na kolumnie’ Zygmunta w Warszawie. Można wnioskować, że stąd właśnie wzięła się dwoista pisownia dotycząca obszaru dziennikarstwa.
W Słowniku języka polskiego pod redakcją Doroszewskiego (wydawanym w latach 1958-1969) w haśle kolumna można znaleźć przykładowe zdanie: ”Ujrzałem nagle scenę, którą nazajutrz jakiś dziennik zamieścił na pierwszej kolumnie”.
Wyszukując hasło kolumna w Wikipedii znajdziemy przykład: ”W czasopismach, w przeciwieństwie do książek, na kolumnę może wchodzić kilka szpalt”.
Słowniki nie podają jednoznacznie, która forma jest poprawna. Poprosiłyśmy o pomoc Panią Profesor Danutę Lech-Kirstein z naszego Instytutu Polonistyki i Kulturoznawstwa. Oto Jej podpowiedź, za którą serdecznie dziękujemy:
Słownik języka polskiego PWN podaje jeszcze znaczenia: ‘stronica książki, gazety, z tekstem uformowanym w jeden lub kilka łamów’, a także ‘stałe miejsce w gazecie lub czasopiśmie, w którym ukazują się artykuły na jeden temat lub jednego autora’. Myślę, że w tym znaczeniu (‘miejsce’) może wystąpić sformułowanie “na kolumnie’, tak jak “na łamach”, “na stronie”. W znaczeniu ‘uporządkowany szyk, pionowy rząd’ będzie “w kolumnie”.
