Pomyśl o pięciu znanych artystach. Ile wśród nich to kobiety? Czy jesteś w stanie wymienić więcej sławnych malarek oprócz Fridy Kahlo? Czy zatem kobiety są gorszymi, mniej zdolnymi artystami? Nic bardziej mylnego!
Niedocenianie sztuki kobiet bezpośrednio związane jest z tym, że na przestrzeni wieków były one postrzegane jako cienie społeczeństwa. Jeśli któraś posiadała talent, to nawet dziś wymienia się ją (o ile w ogóle się to robi) jako muzę, modelkę, żonę lub kochankę innego artysty – oczywiście mężczyzny. Jednak zamiast skupiać się na niesprawiedliwości świata, przyjrzyjmy się dziś wyjątkowym mistrzyniom pędzla.
„[Ludzie] nie kupują dzieła sztuki, ale artystę, jego nazwisko, to, co o nim słyszeli, i niemal zawsze to, co sobie na jego temat wyobrażali.”
– Carlos Ruiz Zafón
Sofonisba Anguissola (1532–1625)
Jej talent docenił sam Michał Anioł, a wiele zamówień portretów dla arystokracji i rodów królewskich awansowało ją do roli nauczycielki malarstwa królowej Włoch Elżbiety de Valois. Jako wykształcona kobieta przełomu renesansu i baroku stała się wzorem dla następnych pokoleń kobiet w wyznaczaniu swojej własnej ścieżki artystycznej.
Sofonisba Anguissola, Gra w szachy (Portret sióstr artystki), 1555, Muzeum Narodowe w Poznaniu
Artemisia Gentileschi (1593–1653)
Pierwsza kobieta w epoce baroku, która stała się członkinią Akademii Rysunku we Florencji. Znana szczególnie ze swoich przedstawień silnych kobiet z mitologii rzymskiej i Biblii – ofiar przemocy, samobójczyń czy żołnierek. Najbardziej znany motyw artystyczny jej prac to Judyta odcinająca głowę Holofernesowi, co stanowiło dla niej autoterapię po doświadczonym gwałcie.
Artemisia Gentileschi, Judyta odcinająca głowę Holofernesowi, 1612-1613, Museo di Capodimonte w Neapolu
Élisabeth-Louise Vigée Le Brun (1755–1842)
Tytanka pracy, namalowała około 660 portretów i 200 pejzaży pod matronatem księżnej Ludwiki Marii Adelajdy de Bourbon. Mając 19 lat, dostała się do Akademii Świętego Łukasza, tworząc w nurcie rokoko, a 13 lat później wywołała malarski skandal, portretując siebie z lekko otwartymi ustami (kontynuowała to w niejednym późniejszym dziele), co całkowicie łamało konwencje utrzymywane od starożytności.
Élisabeth-Louise Vigée Le Brun, Autoportret w słomkowym kapeluszu (nawiązanie do obrazu Słomkowy kapelusz Rubensa), ok. 1782, National Gallery w Londynie
Les Trois Grandes Dames, czyli Trzy wielkie damy
Berthe Morisot (1841–1895) znana jako „wirtuozka kolorów”, podejmowała wiele tematów, od ograniczeń życia kobiety aż po surowe akty, Marie Bracquemond (1840–1916) kontrolowana przez zazdrosnego męża (także malarza), tocząca z nim spór o wartość impresjonizmu oraz Mary Cassatt (1844–1926) – wszystkie trzy należały do kręgu paryskich impresjonistów. Edgar Degas (także jeden z członków tej grupy artystycznej) przyjaźnił się z Cassatt, dlatego wspólnie, w 1915 r., stworzyli wystawę ufundowaną przez feministkę, kolekcjonerkę sztuki, prawniczkę i filantropkę – Louisine Havemeyer. Inicjatywa została przeprowadzona w celu zdobycia finansowej pomocy dla sufrażystek. Cassat czerpała ogromną satysfakcję z tego przedsięwzięcia, gdyż słynny ze swego portretowania baletnic Degas wykazywał wcześniej antyfeministyczne i seksistowskie poglądy, także w stosunku do niej.
Berthe Morisot, Kołyska, 1872, Muzeum d’Orsay w Paryżu
Marie Bracquemond, Na tarasie w Sèvres, 1880, Muzeum Petit Palais w Genewie
Mary Cassatt, Portret Louisine Havemeye (fundatorki wystw artystycznych), 1896, Muzeum w Shelburne
„Naucz się zasad jak profesjonalista, abyś mógł je łamać jak artysta.”
– Pablo Picasso
Te słowa z pewnością opisują powyższe artystki, które, by choć przez chwilę zaistnieć, wywoływały skandale, przełamywały konwencje i przelewały swoje ekscentryczne emocje na płótno, by i tak z biegiem czasu stać się jedynie tłem dla męskiej sztuki.
Autorka: Lilianna Chomicz
Grafika główna: Adélaïde Labille-Guiard, Autoportret z dwiema uczennicami, 1785, Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku
Jeśli chcecie poznać więcej ciekawych informacji o sztuce kobiet, polecam:
Aplikacje: DailyArt, Arts & Culture,
Strony internetowe: www.dailyartmagazine.com
Instagram: @dailyart_official, @porozmawiajmyosztuce, @histeria.sztuki
