Stres towarzyszy nam w codziennym życiu nieustannie. Żyjemy w czasach, w których życie w napięciu często staje się dla wielu częścią pracy i życia w rodzinie. Stres nie zawsze jednak musi być negatywny. Poznajmy więc czym jest stres.
Stres to nieswoista reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu żądania – tak zdefiniował go lekarz Hans Selye. Jest on nazywany “ojcem stresu” ze względu na swoje osiągnięcia w dziedzinie badania stresu.
Istnieją dwie główne koncepcje stresu:
- stres jako reakcja na bodziec (stresor)
- stres jako subiektywne i indywidualne interpretowanie bodźców z otoczenia.
W pierwszym przypadku zakłada się, że istnieją obiektywne, przez wszystkich uznawane bodźce – stresory. Wywołują one większy lub mniejszy stres i da się je uszeregować. Na podstawie tej teorii w latach 60’ zaczęto prowadzić badania nad ustaleniem Skali Oceny Ponownego Przystosowania Społecznego. Jest to hierarchia bodźców wywołujących stres. Najwyżej na skali uplasowała się śmierć współmałżonka, rozwód, separacja i kara więzienia. Najmniej stresujące okazały się takie bodźce jak Boże Narodzenie czy wakacje.
Druga koncepcja została stworzona przez Richarda Lazarusa. Autor zakłada że nie istnieją stresory jako takie (dające się obiektywnie zidentyfikować). Ludzie mogą różnie reagować na dany bodziec. Dla jednych święta Bożego Narodzenia mogą być bardzo stresujące, dla innych rozwód może być tylko formalnością. Dodatkowo do pewnych bodźców możemy się przyzwyczajać. Na początku dany bodziec może być dla nas stresujący, jednak z czasem staje się codziennością.
Warto też zwrócić uwagę, że stres może być pozytywny (eustres) lub negatywny (dystres). Pierwszy mobilizuje do działania, podtrzymuje w nas motywację do pracy. Natomiast jeżeli się on przedłuża lub nadmiernie wzrasta zamienia się w demobilizujący dystres.
Jak radzić sobie ze stresem? Możemy wyróżnić trzy style radzenia sobie z nim. Możemy skoncentrować się na zadaniu, emocjach lub unikaniu. Pierwszy sposób jest najbardziej skuteczny. Koncentrując się na emocjach nie podejmujemy działań zaradczych. Natomiast unikając problemu nie możemy go rozwiązać. Każdy ma też swoje sposoby zwalczania stresu. Mogą to być różnego rodzaju techniki relaksacyjne np. oddech przeponowy czy słuchanie muzyki.
Stres towarzyszy nam na co dzień. Może być negatywny lub pozytywny. Wywoływany jest przez bodźce. Istnieją dwa podejścia do tego jak wpływają one na jednostkę. Pierwsi badacze twierdzili, że możemy wyznaczyć obiektywne stresory, jednak z czasem uznano, że nasza reakcja na bodźce jest bardziej subiektywna. Najlepszą metodą radzenia sobie ze stresem jest podejmowanie działań i wykonywanie swojego zadania.
Łukasz Walkowiak
