Październik – początek jesieni, pierwsze dni na uczelni, a także czas, kiedy warto zacząć wyrabiać sobie zdrowe nawyki. Jest to bowiem Miesiąc Świadomości Raka Piersi, a więc moment, w którym dobrze pomyśleć o zadbaniu o siebie oraz podstawowej profilaktyce.
Badaj się już teraz!
Po pierwsze i najważniejsze – wbrew popularnym przekonaniom i mitom na profilaktykę raka piersi nie jest jeszcze „za wcześnie”. Często z różnych stron słyszeć możemy głosy, że młodych osób problem nie dotyczy, a większość programów profilaktycznych kierowana jest raczej do dojrzałych kobiet. Jest to zasadne, gdyż ryzyko zachorowania wzrasta po 50 roku życia, jednak choroba może dotknąć osoby w każdym wieku (i każdej płci!). Z tego względu nie należy bagatelizować regularnego badania się, nawet gdy wydaje nam się, że nie jesteśmy w grupie ryzyka.
Profilaktyka pierwotna – jak dbać o siebie, by nie zachorować?
Najprościej rzecz ujmując, należy zachować zdrowy styl życia.
Jak podaje portal Onkolmed, największym czynnikiem predyktującym do zachorowania jest nadmierne spożywanie tłuszczów i alkoholu, wpływające na podwyższenie poziomu estrogenów, co skutkuje zwiększonym ryzykiem zachorowania. Nie warto jednak skupiać się na całkowitej rezygnacji z tłuszczu w diecie, gdyż to także może prowadzić do zaburzeń gospodarki hormonalnej, po prostu w tej kwestii należy zachować umiar.
Poza dietą warto dodać do swojego planu dnia dowolną aktywność fizyczną – spacer, taniec, wyjście na rower czy przejście się schodami zamiast jechania windą. Ten element ułatwi także stosowanie się do kolejnego elementu profilaktyki – dbania o zdrowy sen, w granicach 7–9 godzin na dobę.
W przypadku osób obciążonych genetycznie, u których w rodzinie (szczególnie u matki lub siostry) wystąpił rak piersi, elementem profilaktyki pierwotnej może być stosowanie tamoksyfenu i raloksyfenu, jednak do tego niezbędna jest konsultacja z lekarzem.
Profilaktyka wtórna – szybciej wykryjesz, szybciej zwalczysz
Profilaktyka wtórna to różne metody rozpoznawania i wykrywania już powstałej choroby, a także sprawdzanie, czy nie rozwijają się podejrzane zmiany. W kwestii raka piersi opiera się ona głównie na badaniu palpacyjnym (samobadaniu i badaniu lekarskim), badaniach USG i mammografii.
Samobadanie najlepiej zacząć praktykować jak najszybciej, a w zasadzie to w pierwszym dniu po zakończeniu najbliższego okresu. Jest to zdecydowanie najprostsza i najbardziej dostępna dla wszystkich metoda, niewymagająca umawiania się na wizyty czy spotkania z kimkolwiek. Pozwala poznać własne ciało, zaprzyjaźnić się z nim i umożliwia dostrzeżenie ewentualnych niepokojących zmian. W pierwszym kroku samodzielnego kontrolowania piersi należy zwrócić uwagę na wszelkie zmiany skórne w obrębie brodawek oraz ewentualne wysięki, wycieki z nich. Kolejnym krokiem jest badanie palpacyjne do wykonania na stojąco. Jedną rękę unosimy nad głowę, a drugą wykonujemy ruchy od brodawki na zewnątrz piersi ruchem okrężnym, potem z góry do dołu, a na koniec od brodawki na zewnątrz ruchem promienistym. Ten sam zestaw gestów wykonujemy w pozycji leżącej, w której badając lewą pierś, kładziemy pod głowę lewą rękę. Jeśli na którymkolwiek z etapów samobadania coś nas zaniepokoi, najlepiej jak najszybciej skonsultować sprawę z ginekologiem lub lekarzem rodzinnym. Warto dodać, że samobadanie nie musi być wcale wykonywane samodzielnie – może stać się elementem zbliżającym do siebie partnerów w związku i stanowić dobry i zdrowy dodatek do wspólnego życia.
Badania USG to znany, bezbolesny sposób na obrazowe zbadanie piersi. Jest ono z reguły przeznaczone dla młodszych kobiet i osób z macicami. Według zaleceń należy je wykonywać co 2 lata między 20 a 30 rokiem życia (a więc właśnie w czasie studiów) i co roku po 30 roku życia. Jeśli ominęło Cię USG piersi w ciągu ostatniego roku, warto to nadrobić!
Mammografia to kolejne badanie obrazowe, jednak przeznaczona jest raczej dla kobiet po 50 roku życia.
Podaj dalej!
Głównym celem Różowego Października jest zwiększanie świadomości raka piersi, a więc zadbaj o to, by jak najwięcej osób z Twojego otoczenia zainteresowało się profilaktyką w tym zakresie. Zatroszcz się szczególnie o osoby w grupie podwyższonego ryzyka, a więc kobiety po 50 roku życia, ale pamiętaj, wiedza nie zaszkodzi nikomu, a samobadanie jest darmowe i bezbolesne!
Zrób coś dla siebie z okazji różowego czasu
Choć stres nie jest wymieniany jako predyktor raka piersi, warto zadbać o jego redukcję, a świetnym powodem do tego może być właśnie świętowanie Różowego Października. Warto poszukać odbywających się w okolicy wydarzeń związanych z tym miesiącem lub po prostu wykorzystać ciepły czas na ulubioną aktywność z myślą o sobie, własnym zdrowiu i spokoju.
Na koniec drobne przypomnienie dziecięcego żartu, który teraz staje się jak najbardziej aktualny:
– Spadaj!
– Sama się zbadaj!
Tekst: Weronika Kłysz
Grafika: Agata Smolarczyk
