Cholesterol – kluczowy gracz w Twoim zdrowiu 

utworzone przez | sty 8, 2024 | Zdrowie i psychologia | 0 komentarzy

Cholesterol to jedno z najbardziej znanych słów związanych ze zdrowiem, ale czy naprawdę wiemy, co się z nim wiąże i jak związek ten wpływa na nasz organizm? W tym artykule przyjrzymy się cholesterolowi, jego rodzajom, roli w naszym ciele oraz temu, jak utrzymać go na prawidłowym poziomie.

Cholesterol – co to takiego?

Cholesterol jest tłuszczowym związkiem występującym w naszym ciele, pełniącym kluczową rolę w budowie komórek. Choć często utożsamiany z czymś negatywnym, jest niezbędny dla wielu ważnych funkcji organizmu. Przede wszystkim jest budulcem komórek – składnikiem błon komórkowych i mitochondriów. Pełni funkcję m.in. składnika osłonek mielinowych otaczających włókna nerwowe, zapewniając im ochronę przed uszkodzeniami. Cholesterol jest kluczowy dla prawidłowego działania receptorów serotoninowych w mózgu i odgrywa pewną rolę w syntezie witaminy D. Dodatkowo cholesterol bierze udział w produkcji hormonów takich jak: sterydy anaboliczne, testosteron, estradiol, progesteron, kortyzol i aldosteron. Ponadto cholesterol jest związkiem niezbędnym do syntezy kwasów żółciowych w wątrobie. Jeśli chodzi o jego występowanie we krwi, możemy go podzielić na dwa główne rodzaje: LDL (lipoproteina o niskiej gęstości) i HDL (lipoproteina o dużej gęstości).

Dobry i zły cholesterol

LDL, znana jako „zły” cholesterol, przyczynia się do gromadzenia się złogów na ścianach naczyń krwionośnych, co może prowadzić do zwężenia tych naczyń i problemów z krążeniem. Z kolei HDL, ten „dobry”, pomaga usuwać nadmiar cholesterolu i lipidów, chroniąc przed tego typu problemami.

Normy cholesterolu całkowitego i innych jego rodzajów

Wysoki poziom cholesterolu całkowitego może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Warto wiedzieć, że:

  • prawidłowy poziom cholesterolu we krwi wynosi poniżej 200 mg/dl (5,17 mmol/l),
  • granicznie wysoki poziom cholesterolu mieści się w zakresie od 200 do 239 mg/dl (5,17 do 6,18 mmol/l),
  • za wysoki poziom cholesterolu uznaje się 240 mg/dl (6,21 mmol/l) lub wyższy.

Twój docelowy poziom cholesterolu LDL zależy od całkowitego ryzyka wystąpienia zdarzenia sercowo-naczyniowego (zawału serca lub udaru mózgu).

Jeśli chodzi o normy w przypadku cholesterolu LDL, to możemy wyróżnić poniższe:

  • prawidłowy poziom cholesterolu LDL wynosi poniżej 100 mg/dl,
  • granicznie wysoki poziom cholesterolu LDL mieści się w zakresie od 100 do 159 mg/dl,
  • za wysoki poziom cholesterolu LDL uważa się 160 mg/dl lub więcej.

Zostało wspomniano wyżej, wysoki poziom cholesterolu zazwyczaj kojarzy się nam z czymś złym, jednak w rzeczywistości w przypadku cholesterolu HDL jest odwrotnie. Wysoki poziom cholesterolu HDL jest często wskaźnikiem mniejszego ryzyka chorób układu krążenia. Poziom 60 mg/dl (1,55 mmol/l) lub wyższy uważa się za doskonały, natomiast cholesterol HDL poniżej 40 mg/dl (1,03 mmol/l) jest mniej pożądany.

Trójglicerydy to rodzaj tłuszczu we krwi, który organizm wykorzystuje do „wytwarzania” energii. Wysoki ich poziom jest powiązany ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Poziomy trójglicerydów dzieli się w następujący sposób:

  • normalny: poniżej 150 mg/dl (1,7 mmol/l),
  • lekko podwyższony: 150 do 499 mg/dl (1,7 do 5,6 mmol/l),
  • umiarkowanie podwyższony: 500 do 886 mg/dl (5,6 do 10,0 mmol/l),
  • bardzo wysoki: powyżej 886 mg/dl (10,0 mmol/l).

Objawy nadmiaru cholesterolu

Sam wysoki poziom cholesterolu zwykle nie wywołuje objawów. Ludzie często nie zdają sobie sprawy z tego, dopóki nie zostaną poddani testom. Jednak powikłania wynikające z wysokiego poziomem cholesterolu powodują objawy. W miarę jak tętnice i inne naczynia krwionośne zwężają się, przepływ krwi zostaje spowolniony lub zatrzymany, co może mieć wpływ na każdą część ciała.

Niekontrolowany wysoki poziom cholesterolu może prowadzić do następujących powikłań: miażdżyca (gromadzenie się złogów tłuszczu w naczyniach krwionośnych), choroba tętnic szyjnych (zwężenie naczyń krwionośnych w szyi przenoszących krew z serca do mózgu), choroba niedokrwienna serca (uszkodzenie lub choroba głównych naczyń krwionośnych serca), zawał serca, udar mózgu czy choroba tętnic obwodowych (polega na zwężeniu lub zablokowaniu naczyń przenoszących krew z serca do nóg).

Jak utrzymać cholesterol pod kontrolą?

Właściwa dieta to kluczowy element utrzymania zdrowego poziomu cholesterolu. Ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych, które są obecne w fast foodach i niezdrowych przekąskach, może pomóc w kontrolowaniu poziomu LDL. W zamian warto sięgnąć po tłuszcze nienasycone, takie jak te zawarte w oliwie z oliwek czy awokado.

Aktywność fizyczna to kolejny ważny element regulacji cholesterolu. Regularne ćwiczenia nie tylko pomagają w utrzymaniu zdrowej wagi, ale także wpływają korzystnie na poziomy cholesterolu. To nie muszą być wyczerpujące treningi – już codzienny spacer może zdziałać cuda dla zdrowia serca.

Leki i nowoczesne terapie

W niektórych przypadkach nawet po dostosowaniu diety i zmianie stylu życia poziomy cholesterolu mogą pozostawać problematyczne. Wówczas lekarz może zalecić stosowanie leków takich jak statyny, które skutecznie obniżają poziom cholesterolu.

Nowoczesne terapie (takie jak leki – przeciwciała anty-PCSK9) otwierają nowe możliwości w leczeniu wysokiego cholesterolu. Innowacyjne metody mogą być stosowane, gdy te tradycyjne nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Podsumowanie

Cholesterol jest kluczowym elementem naszego zdrowia, pełniącym niezbędną funkcję w wielu procesach biologicznych. Zrozumienie różnic między „dobrym” a „złym” cholesterolem oraz podejmowanie świadomych decyzji dotyczących diety i stylu życia może pomóc w utrzymaniu zdrowego serca. W przypadku wątpliwości co do poziomu cholesterolu, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, który może dostosować plan działania do indywidualnych potrzeb i warunków zdrowotnych.

Źródła: 

Tekst: Julia Kuc, Monika Kompala
Zdjęcie: Laura Zimnik