Anoreksja i depresja to zaburzenia, które niosą za sobą ogromne cierpienie, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Anoreksja zamyka w świecie obsesji na punkcie kontroli nad własnym ciałem, a depresja przytłacza poczuciem beznadziei, odbierając siłę do walki o swoje życie. Obydwie te dolegliwości są wyjątkowo trudne, razem tworzą niszczycielską mieszankę, z której wyjście wymaga ogromnego wysiłku, wsparcia bliskich i profesjonalnej pomocy.
Anoreksja
Anoreksja to choroba, która zaczyna się od odmowy przyjmowania jedzenia, ale jej źródłem są głęboko zakorzenione problemy psychologiczne. Objawia się coraz bardziej rygorystycznymi dietami, głodówkami i wywoływaniem wymiotów. Może prowadzić do drastycznej utraty masy ciała, zaniku miesiączki i odcięcia od rzeczywistości. Jednak anoreksja to nie tylko problem z jedzeniem — to zmaganie z wewnętrzną pustką i poczuciem braku wartości.
Jak sobie z nią poradzić?
Samodzielne wyjście z anoreksji jest niemożliwe. Potrzebna jest pomoc lekarza i psychologa, którzy razem pomagają zrozumieć źródło problemu. Terapeuta szuka przyczyn choroby w osobowości, stylu życia i trudnościach, z jakimi zmaga się osoba chora – mogą to być konflikty rodzinne, problemy szkolne czy brak akceptacji w środowisku. Leczenie jest długotrwałym procesem, bo nie wystarczy tylko zacząć jeść i przytyć – trzeba nauczyć się radzić sobie z życiem, emocjami i zaakceptować siebie takim, jakim się jest.
Statystyki
Anoreksja najczęściej dotyka dziewcząt w przedziale wiekowym 12–20 lat, stanowiących aż 90% wszystkich przypadków. Jednak warto zauważyć, że chłopcy także doświadczają tej choroby – stanowią około 10% pacjentów. Niestety, tylko połowa najciężej chorych wraca do zdrowia, a 5% umiera w wyniku problemów zdrowotnych. Anoreksja ma najwyższy wskaźnik śmiertelności spośród wszystkich zaburzeń psychicznych. Około 5–10% pacjentów z anoreksją umiera w ciągu 10 lat od diagnozy.
Strach przed przytyciem
Pierwsze objawy anoreksji często mają swoje źródło w ogromnym lęku przed przybraniem na wadze. Osoba chora odrzuca swoje potrzeby i odmawia jedzenia, postrzegając swoje ciało jako coś niepotrzebnego i niechcianego. Psychiatrzy wskazują, że taki bunt przeciwko własnej cielesności wynika zazwyczaj z niskiej samooceny, poczucia braku atrakcyjności i przekonania, że nie jest się wartym miłości.
Czy ktoś jest winny?
W przeszłości za anoreksję obwiniano rodziców i sposób wychowania, jednak dzisiaj wiadomo, że to zbyt duże posądzenie. Nie ma jednej odpowiedzi na pytanie, dlaczego dana osoba staje się ofiarą anoreksji. Nastolatkowie często przechodzą przez etap buntu i dążenia do idealnej sylwetki, ale nie każdy zapada na tę chorobę. Warto pamiętać, że presja mediów, społeczeństwa czy nawet grup rówieśniczych może nasilać te problemy. Włączenie rodziców w terapię przynosi jednak dobre efekty i zwiększa szanse na powrót do zdrowia.
Depresja
Prawdziwa depresja różni się od zwykłego przygnębienia czasem trwania i głębokością problemu. Osoba chora zanurza się coraz bardziej w poczuciu beznadziei, co może prowadzić do myśli samobójczych. Depresja to nie chwilowy stan smutku – to ciężki stan, który odbiera chęć do życia i codziennej aktywności. Leczenie depresji bywa trudne i czasochłonne, a w niektórych przypadkach konieczne jest przyjmowanie leków do końca życia. Warto podkreślić, że, aby zdiagnozować depresję, objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej dwa tygodnie i znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. To kluczowy wyznacznik, który odróżnia depresję od chwilowego obniżenia nastroju.
U progu zapaści
Depresja to poważna przypadłość, która nie zniknie sama. Leczeniem zajmują się psychiatrzy i psycholodzy, którzy pomagają znaleźć przyczyny tego stanu i nauczyć się radzić z emocjami.
W cięższych przypadkach konieczne jest zastosowanie leków, które pomagają osobie chorej wrócić do równowagi. Najlepsze efekty przynosi połączenie farmakoterapii z psychoterapią, ponieważ tylko kompleksowe podejście pozwala na skuteczną walkę.
Statystyki
Depresja w okresie dojrzewania dotyka mniej niż 10% dziewcząt i około 4–6% chłopców. U dziewcząt depresja jest często bardziej widoczna (smutek, wycofanie). Chociaż liczba przypadków u chłopców jest niższa, warto pamiętać, że choroba może przybierać u nich inne formy, takie jak agresja, co może prowadzić do braku lub nietrafnej diagnozy. Bez względu na płeć, depresja wymaga profesjonalnej pomocy, aby zapobiec pogłębieniu problemów.
Skąd bierze się depresja?
Obecnie uważa się, że depresja jest wynikiem złożonej interakcji czynników biologicznych, psychologicznych i środowiskowych. Do czynników biologicznych zalicza się predyspozycje genetyczne oraz zaburzenia w funkcjonowaniu neuroprzekaźników w mózgu, takich jak serotonina, noradrenalina i dopamina. Czynniki psychologiczne obejmują m.in. niską samoocenę, perfekcjonizm czy trudności w radzeniu sobie ze stresem. Natomiast czynniki środowiskowe to stresujące wydarzenia życiowe, takie jak utrata bliskiej osoby, problemy finansowe czy przewlekłe choroby. Warto również zauważyć, że niektóre badania sugerują związek między depresją a zaburzeniami hormonalnymi oraz wpływem przewlekłego stresu na funkcjonowanie mózgu.
Jakie kroki podjąć w walce depresją?
Nie warto czekać – im szybciej zacznie się szukać pomocy, tym lepiej. Warto powiedzieć o tym rodzinie i bliskim, a przede wszystkim skonsultować się z zaufanym lekarzem. To on pomoże znaleźć odpowiedniego specjalistę, który ma doświadczenie w pracy z takimi problemami.
Podsumowanie
Anoreksja i depresja to zaburzenia, które wymagają nie tylko diagnozy i leczenia, ale przede wszystkim zrozumienia, że ich źródłem są trudności, z jakimi chory nie potrafi sobie poradzić. To nie kwestia słabości czy złych decyzji, ale poważne zaburzenia, które niszczą ciało i psychikę. Wsparcie bliskich i pomoc specjalistów mogą stać się początkiem drogi do zdrowia, ale sukces zależy od wytrwałości i gotowości do zmierzenia się z problemami u samego ich źródła.
Pamiętaj
Leczenie nie kończy się tylko na terapii czy lekach. To proces, w którym każda osoba może odnaleźć siłę i odzyskać kontrolę nad swoim życiem. Jeśli zauważasz u siebie lub kogoś bliskiego podobne symptomy, nie zwlekaj – profesjonalna pomoc może uratować życie.
Źródła:
- A. Minkowski, Encyklopedia nastolatki, Warszawa 2008.
- ANAD, Eating Disorder Statistics, https://anad.org/eating-disorder-statistic/, [dostęp: 23.12.2024].
- K. Braja, Depresja – kompendium wiedzy: przyczyny, objawy, leczenie, https://www.allecco.pl/artykuly/depresja-kompendium-wiedzy-przyczyny-objawy-leczenie.html, [dostęp: 28.02.2025].
- M. Skoczylas-Kouyoumdjian, Przyczyny depresji. Co powoduje zaburzenia depresyjne?, https://www.medicover.pl/zdrowie/psychiczne/depresja/przyczyny, [dostęp: 28.02.2025].
- National Eating Disorders Association, Statistics on Eating Disorders, https://www.nationaleatingdisorders.org/statistics-research%20-eating-disorders/, [dostęp: 23.12.2024].
- National Institute of Mental Health, Statistics on Major Depression, https://www.nimh.nih.gov/health/statistics/major-depression/, [dostęp: 23.12.2024].
- P. F. Sullivan, Mortality in anorexia nervosa, „American Journal of Psychiatry” 1995, t. 152, nr 7, s. 1073–1074.
- U. Rao, L. A. Chen, Characteristics, correlates, and outcomes of childhood and adolescent depressive disorders, „Dialogues in Clinical Neuroscience” 2009, t. 11, nr 1, s. 45–62.
- WHO, Depression Fact Sheets, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression/, [dostęp: 23.12.2024].
Tekst: Ilona Sukmanowska
Zdjęcie: StockSnap, pixaby.com
