Zdrowie jelit jest kluczowe nie tylko dla trawienia, ale również dla ogólnego stanu zdrowia i dobrego samopoczucia. W ostatnich latach naukowcy coraz częściej podkreślają rolę mikrobiomu jelitowego, zwracając uwagę na znaczenie probiotyków i prebiotyków w jego utrzymaniu.
Probiotyki to żywe mikroorganizmy, z kolei prebiotyki to substancje odżywcze wykorzystywane przez dobroczynne bakterie. Zrozumienie różnicy między nimi jest kluczowe dla optymalnego wsparcia mikroflory jelitowej.
Probiotyki, jak wspomniano, to żywe mikroorganizmy, które po spożyciu w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne. Są one naturalnie obecne w fermentowanych produktach spożywczych – takich jak jogurt, kefir, kimchi czy kapusta kiszona – oraz dostępne jako suplementy diety. Prebiotyki natomiast nie są żywymi organizmami, ale nierozpuszczalnymi włóknami pokarmowymi, które działają jako pożywienie dla korzystnych bakterii jelitowych – wspierają ich wzrost i aktywność. Są one zawarte w wielu rodzajach warzyw i owoców, np. w czosnku, cebuli, porach, bananach czy cykorii oraz pełnoziarnistych produktach zbożowych.
Różnica pomiędzy prebiotykami a probiotykami polega więc na tym, że pierwsze są pokarmem dla bakterii, a drugie – samymi bakteriami. Oba te elementy są ważne dla utrzymania zdrowej mikroflory jelitowej i powinny być obecne w zbilansowanej diecie. Ważne jest, by pamiętać o zróżnicowanym spożyciu produktów bogatych w prebiotyki i probiotyki, aby wspierać różnorodność i zdrowie mikrobiomu jelitowego.
Mikroflora jelitowa pełni kluczową rolę w zachowaniu zdrowia, wpływając nie tylko na proces trawienia, ale również na układ odpornościowy i samopoczucie. W jej skład wchodzą miliardy korzystnych bakterii, wśród których szczególnie ważne są Lactobacillus i Bifidobacterium. Szczepy te przyczyniają się do utrzymania zdrowej bariery jelitowej, zapobiegania infekcjom, a także produkcji witamin, takich jak witamina K i niektóre z grupy B. Badania wykazały, że probiotyki mogą być pomocne w leczeniu i zapobieganiu wielu dolegliwościom, takim jak zespół jelita drażliwego, infekcje układu pokarmowego oraz niektóre alergie pokarmowe. Wybór odpowiednich szczepów probiotycznych i źródeł prebiotyków powinien być przemyślany i dostosowany do indywidualnych potrzeb.
Należy jednak podkreślić, że w przypadku osób z określonymi problemami zdrowotnymi lub zaburzeniami pracy jelit stosowanie probiotyków i prebiotyków powinno odbywać się pod kontrolą specjalisty. Pomimo ich licznych korzyści, mogą one w pewnych sytuacjach przyczyniać się do pogorszenia stanu zdrowia, np. w przypadku osób z nadmiernym wzrostem bakteryjnym w jelicie cienkim (ang. small intestinal bacterial overgrowth, SIBO) czy z osłabionym układem odpornościowym.
Włączenie tych sojuszników zdrowia jelit do codziennej diety może być prostym krokiem do poprawy ogólnego stanu zdrowia. Jak zawsze zaleca się konsultację z dietetykiem lub lekarzem przed wprowadzeniem istotnych zmian w diecie, aby dostosować je do indywidualnych potrzeb zdrowotnych i celów.
Źródła:
- C. Hill, et al., The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term probiotic, „Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology” 2014, 11, s. 506–514.
- G. R. Gibson, et al., Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics, „Journal of Nutrition” 1995, 125(6), s. 1401–1412.
- E. M. M. Quigley, Prebiotics and probiotics; modifying and mining the microbiota, „Pharmacological Research” 2010, 61(3), s. 213–218.
- M. E. Sanders, et al., An update on the use and investigation of probiotics in health and disease, „Gut” 2013, 62(5), s. 787–796.
- M. Roberfroid et al., Prebiotic effects: metabolic and health benefits, „British Journal of Nutrition” 2010, 104, s. 1–63.
Tekst: Julia Kuc, Monika Kompala
Zdjęcie: Karolina Hałdaś
