Święta to czas, w którym niejeden z nas pozwala sobie na żywieniowe grzeszki i doświadcza wówczas nieprzyjemnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Wpływa to na nasze samopoczucie i energię, ale jak tu odmówić sobie kolejnego kawałka serniczka? Z pomocą przychodzą preparaty ziołowe, od lat uznane w leczeniu dolegliwości trawiennych, dostępne w aptekach lub w domowej apteczce.
Do najczęściej wymienianych dolegliwości zaliczamy:
- uczucie pełności,
- zaparcia,
- zgagę,
- ból brzucha,
- wzdęcia,
- nudności.
Świąteczne potrawy, zazwyczaj ubogie w błonnik i ciężkostrawne ze względu na dużą zawartość tłuszczów, sprzyjają powstawaniu zaparć. Dodatkowo nie pomaga fakt obniżonej aktywności fizycznej w okresie Bożego Narodzenia. Pomocne mogą okazać się środki przeczyszczające ułatwiające wypróżnianie. W leczeniu lekkich zaparciach warto stosować surowce bogate w śluzy. Należą do nich nasiona: lnu, kozieradki, babki jajowatej i babki płesznik. Dzięki obecności śluzu w wymienionych surowcach uzyskujemy efekt poślizgu i pęcznienia treści pokarmowej w jelicie, co ułatwia wypróżnianie. Podczas stosowania surowców śluzowych należy pamiętać o odpowiedniej podaży płynów.
Kolejną grupą stosowaną w leczeniu krótkotrwałych zaparć są surowce zawierające antrazwiązki. Substancje te obecne są w takich surowcach jak: kora kruszyny, kora szakłaku amerykańskiego, korzeń rzewienia, liść senesu. Ich działanie opisywane jest jako dosyć silne, ale efekt przeczyszczający widoczny jest po 8–12 godz. Należy pamiętać, że tej grupy surowców nie należy stosować w trakcie terapii wielolekowej i ciąży. Maksymalny okres stosowania to dwa tygodnie, a podczas jego trwania należy pamiętać o uzupełnianiu elektrolitów.
Warto wspomóc prawidłową pracę jelit przy pomocy probiotyków i prebiotyków, aby zadbać o prawidłową mikrobiotę tego narządu.
W celu pozbycia się uczucia pełności i bólu brzucha można zastosować surowce wspomagające proces trawienia. Do nich zaliczać będziemy surowce goryczowe oraz o działaniu żółciopędnym. Surowce goryczowe zwiększają wydzielanie soku żołądkowego oraz jego kwaśność. Zaliczamy do nich: korzeń goryczki, ziele piołunu, liść bobrka trójlistkowego. Przeciwwskazaniem do stosowania tych ziół jest choroba wrzodowa żołądka. Dlatego w aptece dostępne są krople gorzkie i żołądkowe. Natomiast surowce żółciopędne pobudzają wytwarzanie i wydzielanie żółci. Do nich zaliczamy: ziele dymnicy, liść karczocha, liść mięty pieprzowej, ziele dziurawca i korzeń mniszka lekarskiego. Przeciwwskazaniem do stosowania surowców żółciopędnych jest brak pęcherzyka żółciowego lub zaburzenia jego czynności.
W leczeniu wzdęć pomocne mogą okazać się surowce zawierające olejki eteryczne. Surowce te wykazują działanie wiatropędne, a należą do nich popularne przyprawy takie jak: owoc kminku, owoc kopru włoskiego oraz owoc kolendry. Surowce te znane są również z walorów smakowych i stosowane są jako dodatek do potraw.
Zgaga to uciążliwy problem, który wiąże się z nieprzyjemnym uczuciem palenia w przełyku. Podczas zgagi możemy zastosować ziele rumianku lub mięty. W aptece znajdziemy również wiele preparatów na bazie np.: alginianów, wodorowęglanu sodu, węglanu wapnia.
Warto również wspomnieć o surowcach roślinnych działających ochronnie na wątrobę. Do takich surowców zaliczamy owoc ostropestu plamistego oraz liść karczocha. Sylimaryna zawarta w ostropeście plamistym zwiększa zdolność regeneracji komórek wątroby oraz ma działanie przeciwzapalne. Podobne właściwości wykazuje cynaryna występująca w liściu karczocha zwyczajnego.
Jak widać, problemów układu pokarmowego jest wiele, ale równie dużo rozwiązań oferuje nam fitoterapia. Należy jednak pamiętać o ograniczeniu produktów ciężkostrawnych, a potrawy spożywać w mniejszych porcjach. Ważny jest też ruch, więc dobrym pomysłem będzie długi świąteczny spacer. Pamiętajmy jednak, aby nie ignorować żadnych objawów i konsultować je z lekarzem, aby dowiedzieć się, co dokładnie nam dolega, ponieważ nawet zwykłe dolegliwości mogą wskazywać na poważniejszą zmianę chorobową.
Źródła:
- M. Modzelewska, Będzie chory, kto się przeje – czyli o świątecznym obżarstwie, aptekarzpolski.pl/wiedza/03-2010-bedzie-chory-kto-sie-przeje-czyli-o-swiatecznym-obzarstwie/, [dostęp: 16.12.2022].
- G. Nowak, Leki pochodzenia naturalnego, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Poznań, 2012.
- J. Chanaj-Kaczmarek, M. Wysocki, Skład chemiczny, właściwości biologiczne i lecznicze ziela dymnicy lekarskiej (Fumaria officinalis L.), czytelniamedyczna.pl/6431,skad-chemiczny-waciwoci-biologiczne-i-lecznicze-ziela-dymnicy-lekarskiej-fumaria.html, [dostęp: 16.12.2022].
Autorki: Julia Kuc, Monika Kompala
Grafika: Rafał Zając
