Przyjaźń między mężczyznami czy kobietami nie jest czymś nadzwyczajnym bądź nowym. Prawdopodobnie każdy z nas ma kogoś bliskiego o tej samej płci. Kwestia sporna pojawia się w sytuacji, gdy bliski jest innej płci, czyli w przypadku dziewczyn mających za przyjaciół mężczyzn i odwrotnie.
Czym jest przyjaźń?
Na początku należy zdefiniować, co mamy na myśli przez słowo przyjaźń. Słownik języka polskiego PWN definiuje to pojęcie jako „bliskie, serdeczne stosunki z kimś, oparte na wzajemnej życzliwości i zaufaniu”. Nie jest to jednak określenie zamknięte. Definicja jest nieostra i każdy może ją indywidualnie doprecyzować. Dla jednych będzie to wspólne spędzanie czasu, dla drugich pomoc i okazywanie wsparcia w trudnych chwilach. Ktoś nazwie przyjacielem osobę zupełnie odmienną od niej, w myśl powiedzenia „przeciwieństwa się przyciągają”, a dla innych przyjaciele muszą być niczym dwie krople wody. Niezależnie jednak od definicji, w przyjaźni zawsze wystąpią elementy takie jak bliskość, życzliwość, zaufanie oraz wsparcie.
Każdy potrzebuje przyjaciół
Kto z nas nie spotkał się w życiu z przeszkodami? Problemy rodzinne, trudności ze zdrowiem, gorsze dni i niepowodzenia to część naszego życia. Przykrych rzeczy, które mogą nas codziennie spotkać, jest wiele. Jedni poradzą sobie z nimi lepiej, a inni gorzej. Nikt jednak nie jest w stanie zawsze radzić sobie sam – jesteśmy tylko ludźmi. W trudnym okresie słowo pociechy i możliwość zwykłego wygadania się są na wagę złota. I właśnie dlatego potrzebujemy przyjaciół. Mogą dać nam potrzebne wsparcie lub, jeśli sytuacja tego wymaga, solidnego kopa motywującego do roboty. Z rodziną jest różnie, niestety czasami dobrze wygląda jedynie na zdjęciach. Poza tym jej nie wybieramy, w przeciwieństwie do przyjaciół. Często to oni znają nas najlepiej i potrafią tak nas wesprzeć, że od razu cieplej nam na duszy.
Dlaczego przyjaźń damsko–męska jest dla niektórych tak kontrowersyjna?
Często przedstawianym argumentem, który zaprzecza istnieniu takiej relacji, jest możliwość wystąpienia pewnych uczuć. Zazwyczaj chodzi o miłość albo pożądanie w postaci napięcia seksualnego.
W przypadku drugiego z wymienionych sprawa jest prostsza. Samo wystąpienie pożądania nie musi stwarzać większych przeszkód dla przyjaźni, a gdy obie strony je odczuwają i nie mają innych zobowiązań, mogą przejść do tzw. przyjaźni z korzyściami (ang. friends with benefits). Gorzej jest, gdy takie uczucie pojawia się między osobami będącymi już w związkach. W takiej sytuacji każdy musi sam uporać się z pragnieniami względem drugiej osoby. Podobnie jest, gdy to uczucie wychodzi tylko od jednej ze stron, co może powodować frustrację. Wtedy może przyjść nam do głowy pewna taktyka – unikanie przyjaciela, by ograniczyć występowanie nieprzyjemnych emocji, co jest prostą drogą do zaniku relacji.
Nawiązując do pożądania, można spotkać się z argumentami związanymi ze swobodą i nagością, wzajemnym brakiem skrępowania, jakoby w przyjaźni damsko–męskiej coś takiego nie występowało. Może być to prawda, jednak w przyjaźniach jednopłciowych także występuje ten problem. Zdarzają się też sytuacje skrajnie przeciwne. Na przykład w przypadku, gdy taka przyjaźń jest efektem zakończenia, zwłaszcza długotrwałej, relacji miłosnej. Wtedy obie strony niekoniecznie muszą się wstydzić przed sobą, ponieważ znają wzajemnie swoje ciała. Istnieją także ludzie, którzy z natury są wyzwoleni i pozbawieni krępacji. Takie osoby bez problemu mogą rozbierać się nawet przy obcych, a już tym bardziej przy najlepszym przyjacielu czy najlepszej przyjaciółce.
Co jednak w sytuacji, gdy wspomnianym uczuciem jest miłość? Nie zawsze musi oznaczać to koniec przyjaźni, a być tylko kolejnym jej etapem, rozpoczętym przez wyznanie romantycznych uczuć jednej ze stron. Przecież prawie każda miłość zaczyna się od przyjaźni. Ale co w przypadku, gdy tylko jedna osoba przejawia to uczucie? Sprawa robi się bardziej skomplikowana. Możliwości są dwie, ale sposobów wykonania wiele; wszystko jest zależne od zaangażowanych osób. Można trwać w takiej relacji i starać się zachować ją taką, jaką jest, a w trakcie godzić się z uczuciem lub dążyć do jego wyeliminowania. Ale istnieje też opcja zakończenia znajomości w celu uniknięcia potencjalnych dalszych cierpień.
Zatem czy przyjaźń damsko–męska ma rację bytu?
Oczywiście, że tak! Jednak dokładny jej kształt, przebieg oraz stabilność zależą od samych zaangażowanych w relację. Nie ma rzeczy niemożliwych. Stworzenie silnej więzi wymaga jednak pewnego nakładu pracy i asertywności, ponieważ bez tego relacja, a zwłaszcza różne oczekiwania względem niej, mogą przysparzać trudności. Na pewno pomoże ustalenie jasnych i wyraźnych dla obu stron granic, dzięki którym uniknie się problemów w przyszłości. Dla przykładu: można ustalać, czy buziak w policzek na przywitanie jest jeszcze w obszarze przyjaźni czy to już krok w stronę relacji romantycznej, na którą niekoniecznie obie strony się godzą. Podobnie wygląda kwestia, jeśli chodzi o precyzyjne nazwanie relacji. Jeśli jedna osoba powie, że oczekuje tylko przyjaźni, to jest to wyraźny sygnał dla drugiej strony, czego może oczekiwać i jak interpretować potencjalne dwuznaczne zachowanie. Z takim jasnym wyznaczeniem granic często można się spotkać, przyglądając się relacjom osób po przejściach lub świeżo po zakończeniu poprzedniej relacji, gdyż nie są one po prostu gotowe na wejście w nową.
Jako swoisty kontrargument do opisanego wyżej zainteresowania fizycznego, można powiedzieć, że nie każdy mężczyzna podoba się każdej kobiecie i nie każda kobieta podoba się każdemu mężczyźnie. Nie chodzi tu o to, że ktoś jest brzydki (pomijając to, że piękno jest subiektywne), ale o zwykłe preferencje związane z wyglądem drugiej osoby, o wewnętrzny kanon piękna. Dlatego w pewnej liczbie przypadków wystarczy brak zaistnienia tego jednego czynnika, żeby przyjaźń damsko–męska mogła spokojnie zaistnieć i rozkwitać. A jego wystąpienie też nie zawsze jest takie pewne.
Miłość jednopłciowa
Czy miłość i dwuznaczność mogą powstać tylko w relacji między chłopakiem i dziewczyną? Otóż nie. Zazwyczaj tylko o niej się mówi, ale nie należy zapominać o przyjaźniach jednopłciowych, gdzie jedna z osób może okazać się nieheteronormatywna. Wtedy powstaje sytuacja analogiczna. W przyjaźni między dwoma dziewczynami nagle w jednej budzi się zauroczenie czy inne ze wspomnianych uczyć. W takim przypadku relacja także stoi pod znakiem zapytania. Ponownie, analogiczne wydarzenia mogą potoczyć się w przypadku relacji dwóch chłopaków.
Podsumowując
Jak więc widać, przyjaźń damsko–męska pozornie jest czymś skomplikowanym, ale nie niemożliwym do stworzenia; funkcjonowanie w takiej relacji w społeczeństwie jest czymś normalnym. Jeśli trwanie w znajomości damsko–męskiej komuś pomaga i nikomu nie szkodzi, to dlaczego ma być to krytykowane. Wystarczy kilka prostych ustaleń, by taka relacja – jak każda inna zresztą – mogła spokojnie działać. Oczywiście, nie każdy się w czymś takim odnajdzie, nie każdy lubi nakładanie ograniczeń. Jeśli jednak obie strony chcą spróbować tego rozwiązania i się na nie godzą, to warto spróbować. Nie jest to coś, z czego nie można się wycofać.
Netografia:
- Słownik Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/przyja%C5%BA%C5%84.html, [dostęp: 05.11.2022].
- J. Olekszyk, Przyjaźń – dobra czy toksyczna? Jak to rozpoznać i jak budować trwałe relacje przyjacielskie, https://zwierciadlo.pl/psychologia/106148,1,przyjazn–dobra-czy-toksyczna-jak-to-rozpoznac-i-jak-budowac-trwale-relacje-przyjacielskie.read, [dostęp: 05.11.2022].
- A. Domańska, Przyjaźń damsko-męska: czy jest możliwa? FAKTY I MITY, https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/relacje/przyjazn-damosko-meska-czy-jest-mozliwa-fakty-i-mity-aa-LQdG-svaA-HFck.html, [dostęp: 05.11.2022].
- M. Chrapińska-Krupa, Przyjaźń damsko-męska, https://spokojwglowie.pl/przyjazn-damsko-meska/, [dostęp: 05.11.2022].
Autor: Łukasz Wiszowaty
Zdjęcie: Laura Zimnik
