To, jak zwierzęta są istotne dla człowieka, przejawiało się już w pierwotnych społeczeństwach – Egipcjanie czcili koty, a Sumerowie psy. Tutaj skupimy się jednak na terapiach uwzględniających naszych podopiecznych.
Czym jest terapia z udziałem zwierząt?
Animaloterapia to forma terapii, w której na wiele sposobów korzystamy z pomocy zwierząt. Ważne w tym procesie jest zwracanie uwagi, by było to dla nich komfortowe. Interakcje ze zwierzęcymi terapeutami mają wieloraki charakter, a odbiorcami takich działań mogą być osoby z wszelkimi formami niepełnosprawności.
Funkcje fizyczne
W tym zakresie najlepsze wyniki osiąga hipoterapia i felinoterpia, czyli odpowiednio terapia z udziałem koni i kotów.
W Polsce w horiterapii pomagają konie polskie, hucuły i fiordy. Wszystkie cechują się łagodnym charakterem, flegmatycznym temperamentem i dużą wytrzymałością. Ich szybkość odpowiada prędkości, z jaką poruszają się ludzie podczas chodu. Miednica pacjenta, który siedzi na grzbiecie zwierzęcia, wprawiana jest w trójwymiarowy ruch (do przodu, na boki i rotacyjny) – dokładnie taki sam wzorzec jest odbierany przez mózg podczas zwykłego chodu, nawet jeżeli dana osoba nigdy wcześniej samodzielnie się nie poruszała. Dodatkowo temperatura ciała konia sprzyja rozluźnieniu mięśni. Obie te cechy sprawiają, iż hipoterapia jest jedną z podstawowych metod rehabilitacji pacjentów z dziecięcym porażeniem mózgowym.
Felinoterapia polega głównie na głaskaniu i przytulaniu kotów. Ruchy te usprawniają zniekształcone kończyny zarówno osób cierpiących na artretyzm, jak i podopiecznych z mózgowym porażeniem dziecięcym. Temperatura kotów oscyluje w granicach 38-39 stopni Celsjusza, dzięki czemu obcowanie z ich ciałami ma działanie podobne do terapii ciepłem. Ich sierść posiada ujemną jonizację, przez co wykazuje działanie uśmierzające ból u osób z miejscowymi chorobowymi zmianami ciała, naładowanymi dodatnio. Nie można oczywiście zapomnieć o mruczeniu kociaków, które nie dość, że jest przyjemne dla ucha i relaksujące, to obniża ciśnienie krwi i zmniejsza ryzyko zawału o 3%.
Funkcje psychiczne
Pierwszymi placówkami opieki zdrowotnej, do których w terapii wprowadzano zwierzęta, były ośrodki zajmujące się osobami chorymi psychicznie.W hipoterapii stosowanej u dzieci niepełnosprawnych odkryto niezwykły wpływ zwierząt na pewność siebie i podniesione poczucie własnej wartości. Spowodowane to było tym, że mali pacjenci mogli wywierać wpływ na to, gdzie szedł i co robił duży koń. Terapia z uwzględnieniem tych zwierząt daje również bardzo korzystne wyniki w przypadku osób ze stwardnieniem rozsianym, które przez wzgląd na swoją chorobę i młody wiek zapadały na depresję, a także cierpiały z powodu obniżonego poczucia własnej wartości. Zajęcia poprawiały ich sprawność fizyczną oraz ukrwienie mięśni, co dawało chorym świadomość zwiększonych możliwości, a jednocześnie mocno podbudowywało ich psychicznie, dawało nadzieję, a także ułatwiało akceptację ich stanu.
Udowodniono, że osoby mające autyzm czerpią bardzo duże korzyści z animaloterapii. W przypadku hipoterapii ich interakcja nie opiera się jednak na jeżdżeniu na koniu, ale na zajmowaniu się nim – głaskaniu, czyszczeniu czy karmieniu. Podobnie z psami i kotami, gdzie w grę wchodziło także przytulanie. Po takich zajęciach zauważono znaczną poprawę w interakcjach osób autystycznych z terapeutą i rodziną. Pacjentom łatwiej było wyrażać swoje uczucia, a w niektórych przypadkach pierwsze wymówione przez nich słowa zawierały właśnie imię ich ulubionego zwierzaka.
Funkcje edukacyjne
Zwierzęta podczas terapii mogą pomagać nawet w uczeniu się. Stwierdzono pozytywny wpływ na naukę nie tylko liczenia czy nazywania części ciała, ale również w przypadku nauki czytania. Dzieci o wiele chętniej oddadzą się lekturze w obecności przyjaznego psa, który ich nie oceni ani nie skrytykuje. Dzięki temu mali pacjenci mają większą motywację, aby uczyć się tej umiejętności.
U dzieci autystycznych i z zespołem Downa zalecana jest w terapii zabawa z delfinami. Zwierzęta te emitują w procesie echolokacji fale ultradźwiękowe, które stymulują mózg pacjentów, wpływając na rozwój mowy.
Animaloterapia jako alternatywa
Terapia z udziałem zwierząt jest niezwykle pomocna w wielu chorobach, co doprowadziło do dużej jej popuarności i dostępności. Spełnia ona wiele funkcji, które idealnie wpasowują się w różnorakie problemy pacjentów w każdym wieku. Jeżeli ktoś zmaga się z problemami i dotychczasowe formy terapii nie przynosiły efektów, może warto byłoby spróbować tej alternatywnej metody?
Autorka: Nina Barylska
Grafika: pixabay.com
