Listopad jest miesiącem kojarzącym się raczej ponuro. Aura nie sprzyja, a na Boże Narodzenie trzeba jeszcze poczekać. Jednak spadająca temperatura zdecydowanie zachęca do zapuszczania zarostu, a tym samym promowania Wąsopada!
Czym jest Wąsopad?
W październiku szerzymy świadomość na temat raka piersi wśród pań, jednak również panowie nie powinni pozostawać nieświadomi problemów, które mogą ich dotknąć – nowotworu gruczołu krokowego oraz raka jąder. Akcja Movember została zapoczątkowana już w 1999 r. w Australii, a dzisiaj ma już nawet polską nazwę – Wąsopad.
Oryginalna nazwa ma dwa źródła, z czego pierwszym jest połączenie wąsów (ang. moustache) z miesiącem listopadem (ang. November). Drugie ze znaczeń – dołączenie do nazwy miesiąca przedimka move – ma symbolizować zachęcanie do zmiany, ogólnego ruchu w kierunku profilaktyki zdrowia.
Wąsopad ma być czasem, kiedy na męskie zdrowie patrzy się inaczej, a choroby związane z jądrami oraz prostatą nie są zamiatane pod dywan czy stygmatyzowane. Głównym celem akcji jest wzbudzenie świadomości i wznowienie publicznej dyskusji na temat problemów dotyczących męskich narządów rozrodczych.
Źródła akcji – jak wygląda problem?
Nowotwór prostaty, będący tak wstydliwym dla wielu i bardzo rzadko omawianym problemem, plasuje się na czwartym miejscu pod względem śmiertelności wśród pacjentów. Występuje najczęściej u mężczyzn po 45 roku życia – ryzyko zachorowania wynosi już ponad 30% u mężczyzn w przedziale 50–80 lat, a wśród starszych panów wzrasta ono aż do 80%. Natomiast rak jąder jest dużo bardziej rozpowszechniony wśród młodych mężczyzn, szczególnie w przedziale wiekowym 20–40 lat, więc bezpośrednio dotyka także studentów.
Niestety tendencja do zachorowań zarówno na nowotwór jąder, jak i prostaty w ciągu ostatnich dekad gwałtownie rośnie, dlatego należy postawić na profilaktykę!
Jak zapobiec rakowi jąder i prostaty? Profilaktyka pierwotna
Ryzyko zachorowania na nowotwór jąder lub prostaty rośnie z wiekiem oraz jest zależne od dziedzicznych predyspozycji, jednak w dużym stopniu zależy także od prowadzonego stylu życia. Chcąc zapobiec zachorowaniu, powinno się unikać używek, takich jak papierosy (co czasami możemy zobaczyć na infografikach na ich opakowaniach) i alkohol (o czym niestety się nie mówi). Istotne jest także zapobieganie otyłości poprzez, np. dodanie aktywności fizycznej do codziennego grafiku, oraz dbanie o dietę – nie może ona obfitować jedynie w cukry i tłuszcze, warto włączyć do niej także ulubione warzywa i owoce. Całe szczęście stereotyp mężczyzny zagryzającego piwo kiełbasą stopniowo znika ze świadomości społeczeństwa, warto jednak przypominać, jak można lepiej troszczyć się o swoje zdrowie. Codzienny spacer, sałatka na drugie śniadanie, jedno piwo zamienione na bezalkoholowy odpowiednik – to małe zmiany, ale pozwalające uniknąć przykrych doświadczeń w przyszłości.
Czas na badanie – profilaktyka wtórna
Wczesne wykrywanie nowotworów jest predyktorem do lepszych rokowań na wyzdrowienie, dlatego warto już teraz pomyśleć o profilaktycznych badaniach jąder i prostaty.
Samobadanie – jest to jedna z metod profilaktyki raka jąder, zalecana już od ukończenia 15 roku życia. Takie samodzielne badanie powinno być wykonywane po gorącej kąpieli, kiedy mięśnie dookoła jąder są rozluźnione. Należy wtedy chwycić za mosznę w poszukiwaniu zgrubień czy wypukłości oraz sprawdzić czy występują jakieś zmiany w kolorze skóry. Podczas badania nie powinno się czuć dyskomfortu ani bólu – jeśli którekolwiek z nich wystąpi, warto skonsultować się z urologiem.
Przegląd – analogia do samochodu może i jest banalna, jednak warto przypomnieć, że panowie powinni udawać się na kontrolę do urologa co najmniej raz w roku. Pomocnym może się okazać zaplanowanie takiej wizyty wtedy, kiedy oddają do starannego badania swoje cztery kółka. W końcu zdrowie jest ważniejsze niż to, czy ma się czym jeździć.
Kolejne działania dotyczą badań prostaty, szczególnie w grupie podwyższonego ryzyka, a więc mężczyzn po 40 roku życia. Warto przypomnieć o tym rodzaju profilaktyki bliskim panom w tym wieku, zwłaszcza że wielu z nich unika tematu, obśmiewa go lub po prostu zapomina.
Badanie krwi – procedura PSA (ang. Prostate Specific Antigen) – specjalne badanie krwi wykrywające nieprawidłowości w obrębie prostaty.
Badanie per rectum – badanie owiane najgorszą sławą. Polega na zbadaniu przez urologa wielkości, konsystencji i budowy prostaty poprzez odbyt. Wielu panom wydaje się to straszną wizją, jednak w praktyce zajmuje ono mniej niż minutę i daje najlepsze diagnostyczne wskazówki.
Podaj dalej!
Jak widać, profilaktyka raka jąder i prostaty polega na prostych aktywnościach, które jednak w znaczącym stopniu mogą pomóc pozostać zdrowym jak najdłużej. Warto rozpowszechniać dalej informacje w tym temacie, ponieważ niestety wciąż są one zbyt mało popularne. W poszerzaniu świadomości na pewno pomoże zapuszczenie listopadowych wąsów lub dodanie tematycznego zdjęcia w ulubionym medium społecznym. I niech wąsy będą z Wami!
Źródła:
- Zwrotnikraka.pl, https://www.zwrotnikraka.pl [dostęp: 22.10.2023].
Tekst: Weronika Kłysz
Grafika: Rafał Zając
